جلوگیری از خونریزی در 6 ثانیه با کمک سم افعی

خونریزی غیرقابل‌کنترل می‌تواند در همه جا از میدان جنگ گرفته تا اتاق عمل، پیامدهای عمده‌ای داشته باشد. در حالی که داروهای انعقاد خون برای بند آوردن جریان خون استفاده می‌شوند، اما کار آن‌ها اغلب توسط داروهای ضد انعقاد خون که باعث رقیق شدن خون می‌شوند، خنثی می‌شود.

اکنون دانشمندان به توسعه یک هیدروژل نویدبخش جدید پرداخته‌اند که سم مار به آن تزریق شده و پس از انتقال به محل زخم، در عرض چند ثانیه جلوی خونریزی را می‌گیرد.

جفری هارتگرنیک، شیمیدان دانشگاه رایس آمریکا اظهار کرد: جالب است که بتوان یک ماده کشنده را به چیزی تبدیل کرد که توان بالقوه نجات جان انسان‌ها را داشته باشد.

هارتگرنیک و گروهش یک هیدروژل نانو‌فیبر ساخته‌اند که از batroxobin (نوعی سم که در دو گونه از افعی‌های آمریکای جنوبی وجود دارد) برخوردار است. قابلیت batroxobin برای انعقاد خون اولین بار در سال 1936 کشف شد و در آن زمان از این سم برای درمان ترومبوز و کنترل خونریزی در طول عمل جراحی استفاده می‌کردند.

اگرچه ویژگی‌های منعقدکننده خون این سم از مدتها پیش شناخته شده، اما ترکیب آن با یک پروژه تحقیقاتی درازمدت در دانشگاه رایس بود که کاربردهای نویدبخش‌تر آن را به نمایش گذاشت.

محققان دانشگاه رایس در حال کار برای روی چارچوب‌های هیدروژل تزریقی هستند که از توالی پپتیدی ساخته شده و از فرآیندهای طبیعی تقلید می‌کند که به بهبود زخم‌ها با بافت طبیعی کمک می‌کنند. سم baxtrobin که در این پژوهش مورد استفاده قرار گرفته، از مارهای واقعی گرفته نشده، بلکه توسط باکتری‌های اصلاح شده ژنتیکی تولید شده و سپس از سموم خطرناک دیگر پاکسازی شده است.

محققان با ترکیب baxtrobin و نانوالیاف و کشیدن آنها در یک سرنگ، یک مایع تزریقی را بوجود آورده و آن را SB50 نامیدند.

آزمایشات نشان داد هنگامیکه مایع در محل زخم تزریق شد، نانوالیاف خود را به شکل یک ژل مونتاژ کردند و ماده جدید ،خونریزی را در عرض شش ثانیه متوقف کرد. همچنین لمس کردن زخم در دقایقی بعد از تزریق، باعث باز شدن مجدد زخم نشد.

به گفته محققان، یکی از مشکلاتی ویژه‌ای که این هیدروژل جدید می‌تواند در غلبه بر آن مفید باشد، در زمان کار با بیمارانی است که داروی ضد انعقاد خون هپارین مصرف می‌کنند. این دارو منجر به مسدود شدن آنزیمی به نام ترومبین می‌شود که از لخته شدن طبیعی خون و خونریزی جلوگیری می‌کند.

به گفته هارتگرنیک، Batroxobin یک آنزیم با عملکردی شبیه به ترومبین است، اما عملکرد آن توسط هپارین مسدود نمی‌شود. این مساله بسیار مهم است زیرا میزان خونریزی حین عمل جراحی در بیمارانی که هپارین مصرف می‌کنند، می‌تواند یک مشکل جدی باشد. استفاده از batroxobin به پزشکان اجازه می‌دهد تا این مشکل را حل کنند زیرا این دارو صرف‌نظر از دسترسی به هپارین، می‌تواند بلافاصله مانع خونریزی شود.

Batroxobin در حال حاضر مجوز سازمان غذا و دارو آمریکا را کسب کرده است. این در حالیست که هیدروژل جدید دانشگاه رایس هنوز موفق به کسب این مجوز نشده است. به گفته محققان‌ به آزمایشات بیشتری برای این هیدروژل نیاز است تا بتواند مورد استفاده بالینی قرار گیرد.

یافته های این تحقیق در مجله ACS Biomaterials Science and Engineering منتشر شد.